Als je naar jonge kinderen kijkt, zie je hoe je een mens primair is ingesteld. Wat de ‘fabrieksinstelling’ is. Kleine kinderen hebben nog geen gedachten over zichzelf, over de wereld om hun heen. Ze houden zich alleen bezig met wat er in het huidige moment gebeurt. Wat daar te zien, te horen, te voelen, te ruiken, te proeven en te ervaren is. Ze hebben nog geen aangeleerde en ingeslepen emoties en gewoontes. Ze hebben geen verwijten, vooroordelen, rancune. Naar niets of niemand.
Ze zijn blij en enthousiast. Ze zijn ondernemend en proberen dingen uit. Ze zijn daarbij niet bang om fouten te maken of voor faalervaringen. Ze zijn volop in beweging, eten wanneer ze honger hebben en vallen in slaap als hun lijfje dat nodig heeft. Ze ervaren korte heftige emoties. Verdriet als ze zich pijn doen. Boos als iemand iets afpakt. Verdrietig als mama weggaat. Die emoties zijn ook zo weer over.
We zijn ingesteld op welbevinden en gezondheid.
Naar mate we ouder worden, lijken we dit in twijfel te gaan trekken. Dat we basaal zijn ingesteld op welbevinden en gezondheid is niet meer vanzelfsprekend. Dit is verklaarbaar door de steeds grotere invloed van het denken. We leren hoe dingen horen. Wat goed en fout is. Wat is netjes en wat slordig. Hoe je met anderen om moet gaan. Je leert een bepaalde versie van hoe de wereld in elkaar zou zitten.
We leren de cruciale misvatting dat ‘je bent wat je denkt’. Hiermee lijken we onze fabrieksinstelling te overschrijven. Wat je denkt, lijkt jouw werkelijkheid te worden. We oordelen steeds meer over onszelf, anderen en de wereld om ons heen alsof het een statisch geheel is. Iedereen ontwikkelt zijn eigen set aan opvattingen. Daar kunnen ook hele bepalende bij zitten, die grote invloed hebben op hoe je het leven ervaart: ‘Ik ben een onzeker persoon, stress ervaren hoort bij deze baan, fouten maken mag niet, ik ben beschadigd door wat me is aangedaan, mensen zijn niet te vertrouwen, ik heb geen doorzettingsvermogen, de wereld is een nare plek, ik ben niet creatief, ik ben een slechte slaper.’
We zijn allemaal programmeurs die aan onze fabrieksinstelling hebben gesleuteld door wat we denken te programmeren als de werkelijkheid. Bewust en onbewust.
We hebben onze eigen ideeën over hoe het is om in perfecte balans te zijn. Wat een goede ervaring is en welke ervaringen er niet mogen zijn. ‘Als ik naar bed ga moet ik in maximaal 15 minuten in slaap vallen en ik moet uitgerust wakker worden’ is een bijvoorbeeld. Als dit niet zo blijkt te gaan, komt er mogelijk een trein aan gedachten op gang dat het niet oké is en anders moet zijn dan het is. Dan ga je automatisch ook voelen dat het niet oké is. Wat je denkt wordt door je lichaam altijd vertaald als een complete ervaring, inclusief bijbehorende gevoelens, emoties en lichamelijke sensaties. Het manipuleren, afkeuren en willen veranderen van gedachten en de bijbehorende gevoelens kost super veel energie en moeite.
Wat als je negatief gelabelde gedachten niet meer zou verbannen? Wat als je een emotie zou kunnen zien als een signaalfunctie dat je denken troebel is en dat je er beter niet op kan acteren? Er is namelijk niets fout of kapot in jou door de gedachten die je hebt, nooit! Je bent altijd oké en onaangetast, ook met een naarste gedachten die je in elke vezel van je lichaam voelt. Je hoeft ze niet te bevechten. Ze verliezen zo hun macht over jou en er komt ruimte voor een nieuwe gedachte en daarmee een nieuwe ervaring, geheel vanzelf.
Dit is hoe een jong kind zijn/haar gedachten nog volledig kan ervaren. Ze bevechten hun gedachten niet, ze ervaren ze als ze komen en gaan. Ze blijven puur, nieuwsgierig, verwonderd en in het huidige moment. Ze veroordelen zichzelf, jou en de rest van de wereld niet. Hun ervaring is vloeiend. Het gaat als vanzelf zonder weerstanden tegen wat is. Besef dat ze in essentie precies hetzelfde zijn als jij, je vroege jeugd bewijst dat. Je bestaat uit die fabrieksinstelling en hebt daarbij constant gedachten die komen en gaan. Gedachten die niet bepalen wie en hoe jij bent en nooit jouw fabrieksinstelling kunnen wissen of definitief overschrijven.