We leven in de veronderstelling dat onze ervaring van buiten naar binnen werkt. Dat we worden geleid door de buitenwereld. Dus logischerwijs gaan we onze omgeving proberen te beïnvloeden om een zo goed mogelijke ervaring te krijgen. Als we de juiste partner, de juiste baan, het juiste huis en de juiste sociale omgeving hebben gevonden, dan zijn we gelukkig. Dit is gebaseerd op een belangrijke misvatting.

Al onze ervaring ontstaat van binnen naar buiten. Wat onze omstandigheden ook zijn. Niet de omstandigheden maar ons denken daarover in het moment bepaalt hoe we ons voelen.

Alle ervaringen bestaan uit een combinatie van het zijn, de sturing achter alles en het hebben van gedachten die tot leven worden gebracht middels het bewustzijn. Dit is een puur intern proces. Alles wat je ziet, hoort, voelt, proeft, ruikt en denkt wordt in je brein omgezet in wat voor jou logisch en passend lijkt. Het creëert zo een ‘werkelijkheid’. Iedereen heeft zijn eigen versie. Dit speelt zich altijd en alleen af in het moment, niet in het verleden en niet in de toekomst.

De gedachten die langskomen en hoe je daarop reageert creëren de inhoud van je ervaring. Je kiest je gedachten niet, ze komen en gaan vanzelf. Je bent je meer bewust van gedachten die een emotie bij je oproepen, die je aandacht trekken of die je al vaker hebt gedacht. Je brein werkt als een projector, niet als een camera. Gedachten worden geprojecteerd op een scherm van bewustzijn. Naar welke film je zit te kijken bepaal je niet zelf. Wel hoe je er naar kijkt. Ga je erin op of ben je je bewust dat ze worden geprojecteerd?

Ga je er volledig in op, dan zul je voelen wat er bij die gedachten hoort. Dit is een intern proces. Het is een logisch gevolg van het denken wat er is, niet van wat er gebeurt in de buitenwereld. Ondanks dat je allerlei bevestiging kunt vinden dat anderen zich in die situatie ook zo voelen. Dat wat jij voelt ook voor die ander ‘waar’ is. Toch worden bij ieder voor zich de emoties bepaald door de gedachten erover in plaats van de gebeurtenis. Het hebben van dezelfde gedachten kan logischerwijs dezelfde emoties bij verschillende mensen teweeg brengen.

Niets in de wereld kan jou zoveel zorgen geven
als je eigen gedachten.

Neem een boze collega. Het neutrale gedeelte aan de gedachte is het terugdenken aan de situatie op zich: jij en je collega die met elkaar praten, waarbij je collega haar stem verheft.

Alleen in jouw hoofd volgt een kettingreactie. Het kan zijn dat je denkt: ‘Gaat het wel goed met haar? Dat ze zomaar zo boos wordt, is geen goed teken! Zal ik eens vragen hoe het met haar gaat op een rustig moment?’ Je kunt ook denken: ‘Ja hoor, echt weer typisch iets voor haar om boos te worden om zo haar verantwoordelijkheid af te schuiven. Dat ze niet allang ontslagen is!’ Of, je betrekt het geheel op jezelf: ‘Ze heeft gelijk, ik doe alles verkeerd. De hele wereld is boos op mij. Ik ben een mislukkeling.’ Dit zijn zomaar wat voorbeelden, er zijn oneindig veel varianten mogelijk.

De kettingreactie die je persoonlijk hebt is nooit fout. Je gedachten zijn nooit fout. Ze bestaan wel alleen in jouw hoofd en zijn gekleurd door jouw staat van zijn. Je hoeft ze niet serieus te nemen. Ze zijn geen absolute waarheid. Ze zijn zoals ze zijn in dat specifieke moment.

Als je jezelf veroordeelt om het hebben van gedachten die je niet wilt hebben, heb je er veroordelende gedachten bij. Dit vertroebelt je staat van zijn. Wat als de enige ‘denkfout’ die je kunt maken is dat je jouw denken ziet als de absolute waarheid en er naar gaat handelen?

Als je door je boze collega het idee krijgt niet goed genoeg te zijn, is dat ‘maar’ een gedachte. Die mag er zijn, het is niet fout. Bij gedachten zoals deze, die veel impact maken op jouw welbevinden, zou je je mogen afvragen hoe serieus je ze gaat nemen. Het enige wat zeker is, is dat dit weer voorbij gaat. Geen gedachte of emotie blijft bij je. Gun jezelf de tijd om gedachten ook weer tot rust te laten komen, zonder ze verder op te schudden. In rust kun je wellicht gaan zien dat je er niets mee hoeft, ook al heb je er in het moment heftige emoties bij (gehad). Ook kan het zijn dat je vanuit rust wel gaat handelen. Vanuit rust en helderheid kan dat handelen effectiever zijn dan vanuit een eerste emotionele respons.

Weet dat je altijd in elk moment wat achterover mag leunen. Niet om vervolgens niet in actie te komen, maar om de actie te laten komen vanuit een meer heldere staat van zijn. Er zijn tal van uitspraken die hierop wijzen: ‘Tot 10 tellen als je boos bent. Er een nachtje over slapen. Gas terugnemen. Op verhaal komen.’