Stress belast het lichaam. Je voelt het in je spieren. Het kan tot (hoofd)pijn, hartkloppingen en tot andere lichamelijke uitingen leiden. Ook kan het angstig en depressief maken en/of het zelfvertrouwen verlagen.
Stress wordt gezien als iets wat er bijhoort, passend is bij een druk en hectisch leven. Veel mensen denken druk en stress te ervaren door de situatie waar ze inzitten. Stress komt door het werk, een privesituatie of de omgeving. Als je gestresst bent, lijk je dus een slachtoffer van externe factoren. De misvatting is dat we worstelen met een situatie buiten onszelf.
Stress is altijd een intern proces.
Bij stress is er sprake van een vertroebelde staat van zijn. Je staat van zijn varieert elk moment van de dag, van helder naar troebel en terug. Als je het met rust laat, gaat het vanzelf weer terug naar helder.
Bij stress ga je in gevecht met je vertroebelde staat van zijn in het moment. Het nare gevoel wat je ervaart. Je voelt je ver weg van je natuurlijke heldere staat van zijn en verlangt daarnaar terug. Daar waar het leven licht, luchtig en niet bedreigend is. De vertroebelde staat van zijn voelt zwaar en allesoverheersend. De neiging is om dit te willen veranderen. Het moet weg of anders. Het mag niet zo zijn.
Juist de stress buiten jezelf plaatsen, houdt je in een troebele staat van zijn. In een vertroebelde staat van zijn ga je acties ondernemen tegen de stress die de stress juist in de hand werken. Je kunt ‘s avonds door gaan werken. Je kunt blijven denken over jouw stress voor je gaat slapen. Vaker achter een scherm kruipen. Met iedereen praten over de problemen. Klagen en mopperen. Het kan ook zijn dat je om te ontspannen meer alcohol gaat drinken, meer gaat eten, roken of drugs gaat gebruiken. En juist minder gaat slapen, sporten en ontspannen. Het wordt als dweilen met een vieze dweil. Hoe meer je ermee doet, hoe groter de puinhoop.
Stress komt alleen altijd van binnenuit. Het is een ervaring op basis van onze eigen gedachten over bijvoorbeeld het werk. Ook voor dat je naar je werk gaat heb je die gedachten al. Ook als je er al weg bent. Zelfs voor dat je gaat slapen of in het weekend. Je ziet al op tegen de werkdag voordat hij is begonnen. Je klaagt erover tegen je partner bij thuiskomst. Vrijdagmiddag heb je minder stress bij de gedachten aan het weekend en zondagavond begint de stress al voor je nieuwe werkweek. Het zit in jou.
Hoe meer ruimte er is om te denken aan gestresst zijn, hoe serieuzer je het neemt en je het wilt veranderen. Geirriteerd en veroordelend denken is grootste deel van stress. Je kunt allerlei overtuigingen krijgen die constant je vertroebelde staat van zijn veroordelen. Stress is niet oke. Ik mag niet gestresst zijn. Straks raak ik overspannen of krijg ik een burn-out. Ik krijg veel te weinig uit mijn handen. Ik loop achter. Ik kan het niet bijbenen. Wat als ik niet voldoe? Wat als ik word ontslagen? Wat als mijn partner de relatie verbreekt? Wat als ik alleen ben en niet genoeg inkomen heb?
De misvatting die de overhand kan krijgen is dat je het moet oplossen, dat we deze gedachten en gevoelens moeten blokken. Dat je zelfstandig de vertroebelde staat van zijn uit moet komen. We gaan het proberen te managen met een tegenwicht zoals yoga, mediteren of mindfulness. Dit als trucjes om de stress te compenseren en te streven naar dat heldere gevoel wat we zo missen. Het proberen te managen van stress kan zo een extra fulltime baan worden. We kunnen ook radicaal ineens het roer omgooien en onze baan opzeggen, een relatie verbreken of naar India afreizen.
Wat moet je dan doen om van stress af te komen? Niets. Dat is geen actie op zich!
Gedachten over stress zijn namelijk heel normaal. Je hoeft je gedachten niet te onderdrukken of weg te wuiven. Dat onder druk staan niet fijn voelt is heel normaal. Je hoeft dit gevoel niet te onderdrukken of weg te wuiven. Dat je je zorgen maakt over je productiviteit is heel normaal. Dat hoeft je niet weg te redeneren. Dat je het wilt veranderen is heel normaal. Je hoeft alleen niet in actie te komen.
We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze wat het heeft veroorzaakt. (Albert Einstein)
Je kunt gedachten laten zijn wat je zijn. Ze komen vanzelf en gaan ook vanzelf als je ze niet vastpakt. Laat je stressvolle gedachten er zijn, hoe oncomfortabel ook. Je hoeft er niets mee, ook niet ze te accepteren. Ze gaan uit zichzelf weer weg. Het klaart zo vanzelf op. Dan ben je terug in je natuurlijke staat van zijn.
Je staat van zijn wordt helder zodra je hem niet verder opschudt. Denk maar aan zo’n glazen bol met sneeuw erin. Zolang je blijft schudden is het troebel in de bol en zie je het figuurtje in het midden niet goed. Zodra je hem neerzet zie je dat de sneeuw vanzelf naar de bodem zakt en het weer helder wordt in de bol.
Als je in de heldere staat van zijn bent kun je wel tot inzicht wat er echt is in het moment en wat je aandacht behoeft. Je zit er niet meer middenin, maar je kunt het geheel weer overzien. Misschien past je baan niet goed (meer) bij je? Misschien is het goed om een gesprek aan te gaan met je baas over de hoeveelheid werk? Misschien is er iets nodig in je relatie tot anderen? Misschien is er iets of iemand die jou kan helpen? Over het antwoord op deze vragen hoe je niet na te denken, het antwoord komt vanzelf. Dit inzicht gaat niet samen met gedachten over verleden en toekomst, maar enkel wat er nodig is in het moment.
Je staat van zijn is niet iets wat statisch is. Als je op vakantie bent merk je dat. Je kijkt dan anders naar het werk. Dit wil dus zeggen dat dat mogelijk is. Een misvatting is alleen dat je denkt dat het komt doordat je op vakantie bent. Dit is niet het geval. Het komt door het loslaten van dat je iets moet doen met gedachten over werk op dat moment. Dacht je voor je vakantie dat je maximaal 2 weken weg kon? Dat voelt na 1 week vakantie wellicht totaal anders. Misschien vraag je je dan af waarom je er eigenlijk niet drie hebt opgenomen. Het werk is nog precies hetzelfde, alleen hoe je erover denkt en hoe je het ervaart verandert.
Het loslaten dat je iets moet doen met gedachten over stressvolle situaties is iets wat je ook kunt doen als je niet op vakantie bent. Het zit elk moment in jou.